آمار زنان معتاد در اصفهان ۲ برابر میانگین کشوری است

وقتی به یه دختر ۱۴ساله داخل کمپ می‌گم خیلی درد‌داری می‌گه نه به اندازه دردی که ساقی به من می‌داد. این بحث‌ها باید توی جامعه باز بشه. حتما اگر هانیه آگاه بود واقعیت اعتیاد چیه از ۱۱سالگی نمی‌شد مصرف‌کننده. در مقابل آسیب‌هایی که بعد از اعتیاد برای یک زن معتاد هست، خماری اعتیاد هیچی نیست.

۴۴روز است که پس از پنج‌سال مصرف مواد، پاک شده است. هانیه ۱۶ساله می‌گوید: «ترک کردم چون هرچه پیش می‌رفتم فقط بیشتر نابود می‌شدم. پس تصمیم گرفتم ترک کنم؛ الان
۴۴ روزه که پاکم.» احتمالا هانیه یکی از خوش‌شانس‌ترین دختران نوجوان اصفهانی است چراکه با وجود پنج‌سال اعتیادبه‌شیشه وقتی تصمیم به ترک گرفت، توانست از حداقل امکانات موجود برای ترک اعتیاد زنان در استان اصفهان بهره‌مند شود.
شانسی که بسیاری از زنان و دختران معتاد اصفهانی برای ترک ندارند. بنابه گفته رسول زرگرپور، استاندار اصفهان «درحالی‌که آمار زنان معتاد در کشور ۱۶درصد است؛ این آمار در استان اصفهان دوبرابر میانگین کشوری است.»
با فرض جمعیت پنج میلیون نفری استان اصفهان طبق برآورد تحقیقی ۹۵هزارنفر در این استان معتاد به مواد مخدر هستند که هشت‌هزارو۸۰۰نفر آنان را زنان معتاد تشکیل می‌دهند. این را مجتبی ناجی، کارشناس مسوول پیشگیری و امور اعتیاد اداره کل بهزیستی استان اصفهان می‌گوید و ادامه می‌دهد: «این آمار معتادان شامل کسانی است که طبق تعریف «معتاد»، اگر مواد مصرف نکنند علایم خماری در آنها بروز می‌کند و برای رسیدن به حال سرخوشی به‌طور پیوسته میزان مصرف خود را افزایش می‌دهند و به‌دلیل وابستگی به مواد مجبور به مصرف مداوم هستند.‌»
اما طبق برآورد حدود یک‌ونیم‌برابر این تعداد، سوءمصرف‌کنندگان هستند که بالفعل معتاد نیستند، اما بالقوه معتادند.
با وجود اینکه سال‌هاست از اعتیاد به‌عنوان یک بیماری نام برده می‌شود اما این بیماری وقتی به زنان می‌رسد بیشتر از هرچیز انگ اجتماعی و طردشدن از خانواده و جامعه است تا بیماری.
مینا ۴۲ساله و مطلقه است. می‌گوید: «۱۷سالم بود که شوهر کردم، از غم تنهایی و غربت، شوهرم مصرف‌کننده بود، پیشنهاد داد که مواد مصرف کنم اما دوسال بعد به‌خاطر اعتیاد طلاقم داد. ۲۲سال معتاد بودم. دوسال پاک بودم اما چون جایی نداشتم، نه خونه و خونواده، رفتم سراغ دوستای قدیمی. بعد از ۲۲سال اعتیاد تصمیم گرفتم دوباره ترک کنم چون دیگه چیزی برای باختن ندارم.»
نسرین با تایید حرف مینا وارد بحث می‌شود، می‌گوید: «شرایط روحی برای ترک خیلی مهمه، من هفت‌ساله که بهبود یافته‌ام. ماه دیگه تولد هفت‌سالگیمه. ۱۲سال مصرف‌کننده بودم، ۲۷سالگی، پاک شدم؛ نمی‌دونم شما می‌فهمید حال بد یعنی چه؟ اصطلاح ما وقتی که بعد از ترک، وسوسه میشی دوباره مصرف کنی. مصرف من تریاک بود هیچ اطلاعی نداشتم. الان دختربچه ۱۱‌ساله داریم که همه نوع مواد رو می‌شناسه و خودش رو، ساقی معرفی می‌کنه و می‌گه مواد کی بهتره.»
نسرین که پس از بهبودی با ایجاد کانون، چندسالی است با همکاری سازمان بهزیستی به زنان معتاد برای ترک کمک می‌کند، ادامه می‌دهد: «سه، چهارسال قبل آمار مراجعه ماهانه حداکثر۳۰ مورد بود، در حال حاضر آمار ماهانه ۶۰نفر به بالاست همه در سن‌های خیلی کم.»
ناجی می‌گوید: «در‌حال‌حاضر سن شیوع اعتیاد در خانم‌ها ۱۳سال است و طبق آمار ۷۳درصد از زنان معتاد، بین ۱۸ تا ۲۹ساله هستند.»
ناجی با بیان اینکه عواملی از قبیل تغییرات اجتماعی، وجود فرد معتاد در خانواده، مشکلات عاطفی، مشغولیت و سرگرمی کمتر زنان و پیدایش مواد روانگردان صنعتی سبب شده تا شیوع اعتیاد در زنان بیشتر شود، می‌گوید: «اعتیاد در زنان، آسیب‌ها و عوارض بیشتری نسبت به مردان دارد چراکه جامعه نسبت به اعتیاد زنان حساس‌تر است.»
اما با وجود درمان سخت در زنان و آسیب‌پذیربودن آنها نسبت به اعتیاد در مقایسه با مردان معتاد، خدمات درمانی بسیار اندکی به آنها در استان ارایه می‌شود.
از مجموع ۳۵کمپ ترک اعتیاد در استان، ۳۳کمپ مخصوص آقایان و ۶۷مرکز درمان سرپایی اعتیاد همگی مردانه است.
ناجی می‌گوید: «سال گذشته از هشت‌هزارو۸۰۰ زن معتاد استان تنها ۴۷۸ نفر برای درمان به کمپ (مرکز اقامتی میان‌مدت) مراجعه کرده‌اند در‌حالی‌که در استان، زنان معتاد بسیاری داریم که برای ترک به سیستم درمانی دسترسی ندارند.»
ناجی می‌گوید: «امسال یک مرکز توانمندی‌سازی و جامعه‌پذیری بهبودیافتگان معتاد که یک مرکز اقامتی خاص بانوان است، افتتاح شده تا از زنان و دخترانی که سیستم حمایتی‌ای مثل خانواده یا فامیل ندارند یا کمی پذیرای آنها نیست، نگهداری کند. مرکزی که درحال‌حاضر هانیه و مینا در آن سکونت دارند.»
نسرین می‌گوید: «الان دیگه فقط زنان بی‌سواد و عادی، معتاد نیستن، خانم‌هایی میان کمپ که از نظر خونوادگی خیلی سطح بالا هستند. یکی از مراجعه کننده‌ها استاد دانشگاهه. الان، مواد نقل هر مجلسی شده.»
به طور متوسط چند ساعت طول می‌کشد که مواد تهیه کند؟
هانیه می‌گوید: «چندساعت؟ شناس باشی ظرف پنج‌دقیقه. شناس نباشی حداقل ۲۰ تا ۳۰دقیقه، توی خیابون، سانت‌به‌سانت مواد می‌فروشند.»
در شهر سنتی‌ای مثل اصفهان آمار اعتیاد در زنان بالاست. نسرین می‌گوید: «نمی‌دونم چیزی که می‌گم درست باشه یا نه اما به تجربه خودم کسی که اعتیاد و سختی ترک آن را درک کرده به نظر من بیشتر از فساد و فقر، ناآگاهیه که باعث اعتیاد میشه. الان آگاهی نیست. اینکه می‌گن توی آرایشگاه‌ها مواد توزیع می‌شه خنده داره.»
نسرین می‌گوید: «چندوقت پیش از طرف ستاد خواستن چند تا از بچه‌ها برن توی مدرسه درباره اینکه دانش‌آموزان مواد مصرف نکنند، صحبت کنند.
من می‌گم این کار اشتباهه. دانش‌آموز چیزی که می‌بینه اینه که یکی همسن خودش شیشه و سیگار مصرف کرده الان هم ترک کرده و خوب شده پس چرا اون تجربه نکنه، وقتی خوب‌شدن اینقدر راحته.»
او ادامه می‌دهد: «اما کسی از واقعیت اعتیاد هم چیزی می‌گه. الان هزینه مصرف روزانه یک معتاد حداقل ۵۰هزار تومنه. این واقعیت گفته می‌شه که یه زن و دختر چطور روزی ۵۰هزارتومن پول مواد را جور میکنه.
این واقعیت یه زن معتاده نه اون چیزی که توی سریال، فیلم‌ها و سخنرانی‌هاست. وقتی به یه دختر ۱۴ساله داخل کمپ می‌گم خیلی درد‌داری می‌گه نه به اندازه دردی که ساقی به من می‌داد. این بحث‌ها باید توی جامعه باز بشه. حتما اگر هانیه آگاه بود واقعیت اعتیاد چیه از ۱۱سالگی نمی‌شد مصرف‌کننده. در مقابل آسیب‌هایی که بعد از اعتیاد برای یک زن معتاد هست، خماری اعتیاد هیچی نیست.»
ناجی، کارشناس اداره بهزیستی اصفهان، می‌گوید: «با وجود اینکه تعداد زنان معتاد در استان قابل توجه است اما امکان ارایه خدمات درمانی برای آنها ناچیز است. حرکت دولت به‌سمت خصوصی‌سازی شامل‌حال درمان اعتیاد هم شده. در حال حاضر متقاضی برای تاسیس مراکز ترک اعتیاد مردان بیش از نیاز است اما در مورد زنان به‌دلیل حساسیت‌هایی که وجود دارد درخواستی نیست.
درحالی‌که درمان اعتیاد در زنان سخت‌تر است. پس اگر دولت از نظر طبی پذیرفته که اعتیاد یک بیماری است باید برای درمان آن در زنان که بسیار آسیب‌پذیرتر هستند، یک استراتژی داشته باشد.
ناجی با توجه به پراکندگی زنان معتاد در استان اصفهان می‌گوید: «با برنامه‌ریزی می‌توان از طریق خانه‌های بهداشت، خدمات درمانی اعتیاد را در سطح استان در دسترس زنان قرار داد. چراکه با بودجه یک‌میلیاردو۲۰۰میلیون‌تومانی اعتیاد، بهزیستی در سال نمی‌تواند بیشترازاین به زنان خدمات ارایه دهد.»
این خدماتی است که مینا به وجود آنها بسیار نیازمند است. او می‌گوید: «بار دومه که ترک کردم، امید دارم که ما هم خوب بشیم اما نیازه که دیگران هم به ما کمک کنن؛ چون تنهایی نمی‌تونیم. عوارض روحی و روانی اعتیاد چیزی نیست که به‌راحتی خوب بشه واقعیت اینه ما بهبود پیدا نمی‌کنیم، فقط بهتر می‌شویم.»